Wat wordt er bedoeld met het woord 'Elsene' uit het stadszegel?
(tekst deels ontleend aan: "Het laatste relict", door Roland Verstaen en Henk Bril).
De schrijfwijze 'Helsene' of 'Elsene' is niet van belang, beiden zijn van dezelfde oorsprong. Ook andere plaatsen in Europa - zoals Elsene bij Brussel (België) - worden vaak geschreven met een letter H vóór de letter E. Volgens prof. dr. Arthur Schrijnemakers ligt het accent op de eerste lettergreep (Élsene) en niet op de tweede (Elséne). Volgens de professor ontleenden in de middeleeuwen de pioniers in een streek de naam van een eerste nederzetting aan de botanische kenmerken van de omgeving. Zo zou het Elsene uit het zegel (hieronder op z'n kop leesbaar) kunnen verwijzen naar een plaats met veel elzen. Dat er in het verleden (veel) elzen stonden te en in de omgeving van Nieuwstadt is een feit, maar over de grootte en ligging van dat gebied is men het niet eens. Volgens sommigen reikte het van Born tot Isenbruch(= Elzenbroek !). Anderen stellen dat het bosgebied minder uitgestrekt was. Feit is dat er meerdere plekken waren die zo genoemd werden.

Het zegel van Elsene, van 3 aug. 1277. (elzenkatjes duidelijk te zien)
De naamgeving 'Elsene' verwijst vaak naar een lager gelegen stuk grond dat om die reden met elzen beplant was. In de vroege middeleeuwen werden elzen immers vaak aangeplant in drassige stukken grond die in of nabij een beekdal waren gelegen. In het geval van Nieuwstadt was dat het dal van de Geleenbeek. De groene ruimte (met name zoals deze was vóór de bebouwing van heden ten dage) heeft de kenmerken van een drassig gebied waar elzenbomen staan. De naamgeving grijpt dus niet terug op de huidige straatnaam 'Elsenewal'. De tegenwoordige benaming dateert uit de 20e eeuw. De naam was vroeger 'Varkenswal', vanwege het feit dat boeren van Nieuwstadt via deze wal hun varkens naar de varkenshei (een uitloper van de Overhovener Hei) dreven.